Oerstedella centradenia  (Rchb.f) Rchb.f 1852

Synonimy: Oerstedella centropetala (Rchb.f.) Rchb.f 1852, Epidendrum centropetalum, Epidendrum centradenia Rchb. f. 1865, Epidendrum tenuiflorum Schltr. 1906, Epidendrum aberrans Schltr. 1918, Epidendrum leprosum Schltr. 1923, Oerstedella tenuiflora Hágsater 1981, Oerstedella aberrans (Schltr.) Hamer 1983.

'
Oerstedella centradenia jest niedużym, pozbawionym pseudobulw, epifitycznym storczykiem o sympodialnym typie wzrostu. W naturze spotkać go można na terenie Nikaragui, Kostaryki oraz Panamy, gdzie występuje w lasach rosnących na zboczach wzgórz zwróconych w stronę Oceanu Spokojnego. Porasta pnie, konary i gałęzie, głównie w niżej położonych partiach wilgotnych, górskich lasów (1000–1500m n.p.m.) – wiecznie zielonych oraz mieszanych, w których część drzew sezonowo traci ulistnienie. Można go również znaleźć w pobliżu ludzkich siedzib, na drzewach owocowych.
Pierwszy opis tego gatunku został sporządzony przez Reichenbacha i zamieszczony w biuletynie „Botanisches Zeitung” w 1852 roku. W nazwie rodzajowej upamiętnił on wówczas postać duńskiego botanika, znawcy oraz kolekcjonera flory Ameryki Środkowej - Andersa Sandoe Oersteda. Jednakże w 1865r., pomimo różnic w budowie prętosłupa, Reichenbach zmienił nazwę i przeniósł ten gatunek do pokrewnego rodzaju Epidendrum. W 1981 roku storczyk został ponownie przeklasyfikowany, odzyskał dawną nazwę i wraz z 32 innymi gatunkami należy do rodzaju Oerstedella.

Oerstedella centradenia wytwarza liczne, wzniesione lub przewieszające się, podobne do gałązek pędy o długości od kilku do nawet 60 centymetrów. W uprawie cienkie łodygi osiągają tak znaczną długość tylko w bardzo sprzyjających warunkach; zwykle mierzą od 10-30cm. Wąskie, ostro zakończone liście wyrastają naprzemianlegle w dwóch rzędach - są intensywnie zielone, lekko błyszczące i osiągają 5-7cm długości. Ulistnienie utrzymuje się dłużej w górnej części pędów, w dolnej zwykle już po jednym sezonie opada.
Latem, w warunkach wilgotnego lasu, liście drzew chronią storczyki przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym, zatem w uprawie należy w tym czasie zapewnić roślinie warunki półcieniste do umiarkowanie słonecznych. Natomiast zimą, gdy część drzew traci ulistnienie, do storczyków tego gatunku dociera dużo więcej światła, niektóre korzystają nawet z bezpośredniego słońca. W warunkach naszej zimy, przy małej ilości światła słonecznego, storczyk warto ustawić w miejscu jak najlepiej oświetlonym, gdyż wysoki poziom światła ma duży wpływ na obfitość kwitnienia.
Charakterystyczną cechą tego gatunku jest duża ilość roślin potomnych, tzw. keiki, które wytwarzane są przy węzłach wzdłuż ulistnionych, a także bezlistnych łodyg.

Mają one dość grube, szybko rosnące korzenie, którymi przyczepiają się do podłoża i w ten sposób pokrywają pnie, konary, a nawet płoty plątaniną cienkich przyrostów. Takie rozmnóżki wraz z fragmentem starszego pędu można odciąć i posadzić w przepuszczalnym substracie w doniczce, drewnianym koszu lub przymocować do podkładki, a potem, naginając i mocując nowe przyrosty z kolejnymi roślinami potomnymi, udaje się szybko uzyskać dość duży egzemplarz Oerstedella centradenia.
U tego gatunku kwitnienie może występować w okresie od końca zimy, poprzez wiosnę, aż do wczesnego lata. Kwiatostany mają krótką łodygę i tworzą się zawsze na czubkach pędów, również tych od roślin potomnych (keiki).

Przeciętnie posiadają od 3-10 drobnych, pozbawionych zapachu kwiatów. W sprzyjających warunkach kwiatostany mogą mieć nawet do 15 uroczych, liliowo-różowych kwiatuszków. Ich barwa u różnych egzemplarzy może być mniej lub bardziej nasycona.

Kwiaty mają od 1,5-2cm średnicy. Stosunkowo duża, płasko rozłożona warżka jest mocno wcięta pośrodku. W porównaniu z krótkimi, drobnymi płatkami jest najbardziej widoczną częścią okwiatu.

Delikatne kwiaty są trwałe – liliowo-różowe bukieciki utrzymują się ponad 4 tygodnie.

Przyznam, że kwiaty pierwszej nabytej do kolekcji Oerstedella centradenia trochę mnie zawiodły, ponieważ przez kilka kolejnych kwitnień storczyk tylko raz rozłożył ich płatki. Zazwyczaj wszystkie pąki pozostawały zamknięte i, zupełnie tak, jak to się dzieje w przypadku kwiatów klejstogamicznych, dochodziło do samozapylenia, a wkrótce potem wytworzenia okazałych torebek nasiennych.

Chociaż bladoliliowy kolor płatków bardzo mi się podobał, to rozwinięcie zaledwie kilku pojedynczych kwiatów w ciągu 4 lat spowodowało, że wymieniłam oporną roślinę na taką, która chętniej rozwija kwiaty.

Posadzone jesienią keiki zakwitły już pod koniec zimy.

Natomiast mój poprzedni storczyk dołączył do ciekawostek łańcuckiej Storczykarni.

Widok ogólny.

'
Warunki uprawy

Oerstedella centradenia, wbrew obiegowym opiniom o łatwej pielęgnacji, jest storczykiem trudniejszym w uprawie, szczególnie w warunkach pokojowych. Wynika to z uwarunkowań siedliskowych – w ciągu całego roku w wilgotnym, górskim lesie, pomimo przewiewu, stale utrzymuje się wysoka wilgotność powietrza: zimą około 70%, zaś latem 80-85%. Przy letnich upałach, nawet w warunkach przydomowej szklarni, jest to trudne do zapewnienia – w okresie intensywnego wzrostu przesuszenie skutkuje trwałym pomarszczeniem liści.
Storczyk w naturze porasta nagie gałęzie, konary i pnie drzew, zatem najlepiej uprawiać go na podkładce. Grube, chłonne korzenie powinny jednak szybko wysychać, dlatego przy mocowaniu nie powinno się używać Sphagnum (mech torfowiec). W ten sposób zamontowana orchidea, mimo wysokiej wilgotności powietrza, wymaga codziennego nawadniania. Ponieważ nie zawsze jest to możliwe, część hodowców uprawia ją w przepuszczalnym podłożu, w drewnianym koszu lub, tak jak ja, w małej ceramicznej doniczce. Zastosowałam podłoże składające się głównie ze średnich kawałków kory i drobnego, mocno porowatego keramzytu oraz niewielkiej ilości pokruszonego węgla drzewnego.
Storczyk uprawiam w oranżerii, gdzie wilgotność waha się od 65-90%. Latem temperatura jest wysoka, powyżej 26°C w dzień i około 15-20°C w nocy. Zimą natomiast temperatury są niższe i mieszczą się w zakresie 21/14°C (dzień/noc). Tak duża sezonowa różnica temperatur nie jest konieczna, ponieważ w warunkach naturalnych temperatury letnie są niewiele wyższe od zimowych, Oerstedella centradenia jest jednak tolerancyjna, łatwo się adaptuje i zdrowo przyrasta.

Ponieważ od wiosny do jesieni storczyk intensywnie rośnie, potrzebuje więcej wody. W zależności od szybkości przesychania podłoża podlewam wtedy 2-3 razy w tygodniu. W tym okresie również nawożę, stosując przy każdym podlewaniu połowę dawki nawozu do storczyków, rozpuszczoną w deszczówce. Aby pozbyć się nagromadzonych soli raz w miesiącu przepłukuję podłoże samą deszczówką, w ilości równej podwójnej objętości doniczki.
Jesienią stopniowo ograniczam nawożenie oraz ilość dostarczanej wody. W czasie zimy pozwalam na lekki odpoczynek, zmniejszając częstotliwość podlewania do jednego razu tygodniowo, bez nawożenia. Zazwyczaj wtedy pojawiają się kwiatostany. Dlatego nie wolno dopuścić, by podłoże wysychało całkowicie, gdyż może się to odbić niekorzystnie na kwitnieniu. Po opadnięciu kwiatów jeszcze przez 2-3 tygodnie podlewam rzadko, a potem wznawiam bardziej obfite nawadnianie i rozpoczynam zasilanie – storczyk wchodzi w okres intensywnego wzrostu.'