Calanthe rubens  Ridl. 1890

Synonimy: Coelogyne rubens Ridl. 1890, Alismorkis rubens (Ridl.) Kuntze 1891, Calanthe vestita var. fournieri Rolfe 1892, Calanthe elmeri Ames 1908, Preptanthe rubens Ridl. 1924.

'
Rodzaj Calanthe pochodzi z tropikalnych rejonów Azji. Należy do niego ponad 200 gatunków, które można podzielić na dwie, nie krzyżujące się ze sobą, grupy:

• o wydłużonych, lekko kanciastych, szarozielonych pseudobulwach, które po osiągnięciu dojrzałości tracą liście,
• o bardzo małych pseudobulwach lub przyrostach pozbawionych pseudobulw, z trwałym listowiem (wiecznie zielonych).

Calanthe rubens należy do tej pierwszej. Jest to średniej wielkości storczyk naziemny występujący w południowej i wschodniej Tajlandii, zachodniej Malezji oraz na Filipinach. Spotykany jest na wysokości od poziomu morza do 1800m n.p.m.. Rozrasta się sympodialnie i tworzy na wapiennych skałach nieduże skupiska srebrzysto-zielonych, lekko błyszczących pseudobulw. Najstarsze z nich po około 4-5 lat zamierają i ulegają rozkładowi.
Pseudobulwy są stożkowate i mają charakterystyczne przewężenie na 1/3 wysokości.

Dojrzałe, zdolne do kwitnienia pseudobulwy dorastają zwykle do 15cm; czasem są wyższe i osiągają 17cm. Zwieńczone są kilkoma cienkimi, ostro zakończonymi, żywo zielonymi liśćmi o równoległej nerwacji. Mają one nawet ponad 40cm długości i do kilkunastu centymetrów szerokości.

W okresie wzrostu nowych przyrostów w naturze obficie pada - wtedy storczyk intensywnie buduje zieloną masę. Gdy pseudobulwy dojrzewają ilość opadów zmniejsza się, po czym następuje okres suszy; nie jest ona jednak dotkliwa. W rejonach występowania najmniej deszczu jest w grudniu i styczniu.
Pod koniec sezonu wegetacyjnego, wraz ze zmniejszaniem się ilości dostępnej wody, stopniowo żółkną i zasychają liście. W tym czasie u podstawy najmłodszej pseudobulwy, tuż pod pergaminową osłonką, pojawia się pojedynczy pęd kwiatowy.

W miarę jego wzrostu kolejno opadają zbrązowiałe liście.

Wydłużająca się łodyga pokryta jest licznymi włoskami. Osiąga ponad 50cm wysokości i wieńczy ją kwiatostan. Zwykle ma od 8 do 12 kwiatów, choć okazjonalnie zdarza się, że jest ich więcej. Kwiaty z zewnętrznej strony również pokrywają drobne włoski. U tego gatunku kwiaty są głównie różowe, choć natężenie barwy jest zmienne u różnych roślin.
Rzadko spotyka się formę alba o śnieżnobiałym okwiecie. W 2013 roku, dzięki szczęśliwej wymianie, właśnie taka odmiana kolorystyczna trafiła w moje ręce.

Rozwinięte kwiaty są szeroko rozłożone. Mają około 3 cm średnicy i nie pachną. Płatki (listki) okółka zewnętrznego są ostro zakończone, a wewnętrznego zaoblone - wszystkie zaś uniesione w górę.

Warżka u tego gatunku jest okazała. Składa się z dwóch bocznych łatek i dwudzielnej, wachlarzowatej łatki środkowej. U jej podstawy znajduje się owłosiona, wygięta w dół, ostroga mierząca od 1,5 do 2cm długości.

'
Calanthe rubens to długo kwitnący storczyk. Kwiaty nie rozwijają się równocześnie, a każdy z nich utrzymuje się około 8 tygodni. W sprzyjających okolicznościach kwitnienie może trwać nawet kilka miesięcy.

Widok ogólny.
.

' 

Warunki uprawy

'
Ten gatunek jest  łatwy w uprawie, trzeba jednak zwracać uwagę na przędziorki, mogące żerować na spodniej stronie liści. Jak zwykle w przypadku uprawy czystych gatunków orchidei należy możliwie wiernie naśladować warunki naturalne – okres intensywnego wzrostu powinien być wilgotny (częste opady, wilgotność powietrza 60-80%), z ciepłą temperaturą. Na jesieni trzeba ograniczyć ilość wody. Chłodniejszy i bardziej suchy okres zimowy jest konieczny dla właściwego spoczynku, nie powinna to być jednak całkowita i długo trwająca susza. Gdy bezlistne pseudobulwy zaczynają się zbyt mocno marszczyć, można dostarczyć nieco wody.
Duże, cienkie liście są wrażliwe na nadmierne nasłonecznienie, dlatego od wiosny do końca lata najlepsze jest stanowisko jasne, lecz nie bezpośrednie słońce; z drugiej strony storczyk uprawiany w zbyt cienistym miejscu kwitnie słabo lub wcale.

Orchideę uprawiam w oranżerii, gdzie panują warunki umiarkowane do ciepłych oraz wysoka wilgotność powietrza wahająca się od 65-90%. Latem temperatura jest wysoka, powyżej 26°C w dzień i około 15-20°C w nocy. Zimą temperatury są niższe i mieszczą się w zakresie 21/14°C (dzień/noc).
Ten gatunek wymaga  bardzo żyznego, a także przepuszczalnego podłoża, aby drobne korzenie nie gniły z powodu stagnującej wody. Calanthe rubens rośnie w glinianej doniczce, w mieszaninie kory o średniej i drobnej granulacji z dodatkiem pociętego mchu torfowca (Sphagnum), perlitu i niewielkiej ilości węgla drzewnego oraz granulowanego obornika.
Od wiosny do końca lata podlewam niemal codziennie oraz nawożę. Początkowo stosowałam przy każdym podlewaniu 1/4 dawki nawozu do storczyków, rozpuszczoną w deszczówce z niewielkim dodatkiem odstanej wody kranowej. Obecnie stosuję nawozy naturalne. Trudno mi podać stężenie, gdyż robię to "na oko". W okresie intensywnego wzrostu staram nie dopuścić do całkowitego wyschnięcia podłoża. Raz na miesiąc przepłukuję podłoże czystą deszczówką, by pozbyć się nagromadzonych soli.
Jesienią, gdy wyrasta kwiatostan i gdy storczyk kwitnie, dostarczam wodę bez nawozu co około 2-3 tygodni. Po kwitnieniu zapewniam bardziej suchy okres.
Koniec spoczynku - luty lub początek marca - to dobry czas na przesadzanie. Orchidea może zdrowo rosnąć i kwitnąć bez zmiany podłoża oraz doniczki nawet przez 3 lub 4 lata (należy jednak dokarmiać!). Równocześnie Calanthe rubens jest jednym z nielicznych storczyków, którego można dzielić każdego roku na pojedyncze pseudobulwy i uzyskiwać z nich nowe, zdolne do kwitnienia, rośliny.

Najpierw należy wyjąć przesuszony storczyk z doniczki. Trzeba przy tym uważać, gdyż stare pseudobulwy są bardzo kruche i łatwo łamią się w przewężeniu. Gdy tak się stanie, nie należy się martwić ponieważ dolna część pseudobulwy, opatrzona korzeniami, dalej nadaje się do uprawy. Odłamaną górę należy wyrzucić.
'

 

Następnie rozdzielić pseudobulwy i oczyścić system korzeniowy odcinając stare, martwe korzenie. By storczyk dobrze zakotwiczył się w nowym podłożu, warto zachować cześć korzeni przyczepionych do pseudobulwy.

'
Zazwyczaj na najmłodszej pseudobulwie widać już wtedy wyrastający malutki przyrost. Przesadzam i rozdzielam Calanthe rubens na tak wczesnym etapie, gdyż później bardzo łatwo uszkodzić lub wyłamać rosnący pęd.

Można sadzić każdą pseudobulwę do osobnej doniczki lub kilka do jednego pojemnika, zostawiając dość miejsca na nowe przyrosty.

Po przesadzeniu podlewa się bardzo ostrożnie, najlepiej dopiero po ukazaniu się zielonych „kłów” młodych pędów.